Po zmarłej osobie konieczne jest przeprowadzenie dwóch postępowań. Należy do nich postępowanie spadkowe, które pozwala na uzyskanie potwierdzenia nabycia spadku po zmarłym, a także postępowanie o dział spadku między spadkobiercami. Postępowanie może odbywać się dwoma sposobami – poprzez złożenie wniosku do sądu lub poprzez osobiste stawiennictwo wszystkich spadkobierców u notariusza.
Postępowanie sądowe
Postępowanie spadkowe przed sądem zakańczane jest wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Ta droga postępowania jest znacznie tańsza, choć jednocześnie też i bardziej czasochłonna. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może być wniesiony przez każdego ze spadkobierców do sądu rejonowego ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. Cała procedura kończy się wydaniem przed sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Ustalenie, co wchodziło w skład masy spadkowej i dokonanie podziału poszczególnych składników masy spadkowej, jest już przedmiotem kolejnego etapu postępowania – sprawy o dział spadku.
Koszty postępowania sądowego
Opłata od składanego wniosku wynosi 50 zł, ale w przypadku wnoszenia o stwierdzenie nabycia spadku po kilku osobach wymagane jest zapłacenie wielokrotności tej sumy. Kolejne koszty pociąga za sobą uzyskanie odpisu postanowienia ze stwierdzeniem prawomocności wysokości 6 zł.
Postępowanie u notariusza
Postępowanie spadkowe może być także dokonane u notariusza, który sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Taka metoda jest znacznie mniej czasochłonna, choć jednocześnie pociąga za sobą znacznie wyższe koszty. Ponadto notarialny akt poświadczenia dziedziczenia jest instytucją, z której skorzystać mogą jedynie spadkobiercy w sytuacjach niespornych. Notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób mogących wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi czy testamentowi.
Koszty postępowania u notariusza
Wysokość opłat związanych z notarialnym poświadczeniem dziedziczenia zależy od liczby osób stających od aktu, a także od zakresu czynności, które są dokonywane przez notariusza. Za protokół z otwarcia i ogłoszenia testamentu, protokół przyjęcia i odrzucenia spadku oraz akt poświadczenia dziedziczenia należy zapłacić po 50 zł. Protokół dziedziczenia to z kolei koszt wysokości 100 zł, a wpisy – 6 zł za stronę.
Umowa o dział spadku
Kolejnym etapem postępowania po zmarłym jest dział spadku. Gdy wszyscy spadkobiercy zgadzają się na wspólny podział, można przeprowadzić go umownie. W innym wypadku o podziale decyduje sąd. Umowny podział spadku u notariusza pociąga za sobą koszty według taryfy notarialnej. W przypadku postępowania sądowego opłata od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności wynosi 1000 zł.