„Czynność prawna” nie została zdefiniowana wprost przez Kodeks Cywilny, niemniej na gruncie jurydycznym jest jednym z podstawowych zdarzeń, wywołującym konkretne skutki cywilnoprawne.
Czym jest „czynność prawna”?
Rozumienie tego pojęcia dokonuje się na tle doktryny prawniczej. Za „czynność prawną” uznaje się świadome oświadczenie woli osoby fizycznej lub organu osoby prawnej, które wywołuje określone zdarzenie i skutki prawne.
Formą czynności prawnych będzie sposób, w jaki wola osoby oraz dana czynność zostaną wyrażone. O ile w polskim prawie zasadniczo obowiązuje swoboda co do sposobu dokonywania czynności prawnej, jednak w określonych przypadkach wymagane jest zachowanie formy szczególnej, np. w postaci aktu notarialnego. Takie przypadki odnoszą się do wydarzeń o większej doniosłości, a ich celem jest m.in. rozwianie wątpliwości, co do złożenia oświadczenia woli lub też ułatwienie ewentualnych kwestii dowodowych.
Formy czynności prawnej
W obszarze cywilnoprawnym największe znaczenie mają cztery formy czynności prawnych:
- zwykłą pisemną,
- pisemną z urzędowo poświadczoną datą,
- pisemną z urzędowo lub notarialnie poświadczonymi podpisami,
- w formie notarialnej.
Zachowanie danej formy jest niezbędne, aby czynność była ważna i miała określone skutki prawne.
Forma notarialna
W przypadku zwykłej formy pisemnej, dla zachowania ważności czynności wymagane jest sporządzenie stosownego dokumentu, np. umowy. W przypadku form pisemnych z obowiązkiem poświadczenia daty lub podpisu, wymagane jest potwierdzenie, którego może dokonać właściwy urząd lub notariusz.
Dla części czynności prawnych wymagana jest forma notarialna. Przybiera ona postać dokumentu w postaci aktu, który sporządza notariusz. Na ogół dzieje się tak w sytuacjach wymaganych prawem, może jednak być efektem woli stron.
Konieczność sporządzenia aktu w formie notarialnej może wynikać nie tylko z zapisów Kodeksu Cywilnego, ale również np. z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych czy ustawy Kodeks spółek handlowych.